زبان ترکی به شهادت تاریخ از آن مردم آذربایجان نیست

نکته مهمی که در این خلاصه مهم باید اشاره کنم این که مردم آذربایجان ترک نیستند و از ترکان خونخوار ضربه های بسیاری دیده اند. ترکها سال های سال آذربایجانی ها را قتل عام کردند. عثمانی ها بارها و بارها تبریز و خوی را ویران کردند و کسی را در آن زنده نگذاشتند.ترک نامیدن آذری ها اشتباه محض است. بر این اساس تنها چند نمونه کوچک از برگه های دست اول تاریخی را در این جا ذکر می کنیم تا نشان دهیم که زبان مردم آذربایجان ترکی نبود.

هنینگ پیرامون زبان آذربایجان می گوید:

It is generally agreed, and indeed not subject to serious doubt, that before the advent of the Turks, Iranian languages were spoken here in Azerbaijan and Zanjan, as elsewhere in Persia.

(Henning, W.B. "The Ancient Language of Azerbaijan," Transactions of the Philological Society (1954): 457)

ترجمه:

پیش از آمدن ترکان به ایران، زبانهای ایرانی در آذربایجان و زنجان مانند سایر ایران رواج داشتند و این نظریه محققین میباشد و تردید واقعی در این موضوع وجود ندارد.

1) هنینگ  کتابی تحت عنوان "زبان کهن آذربایجان " دارد که به صراحت ترکی نبودن زبان آذربایجان را در قرون پیش از قرن 9 قمری ثابت می کند. مشخصات انگلیسی کتاب ایشان در بالا آمده است و این کتاب به فارسی هم ترجمه شده است که باهم آن را مورد بررسی قرار می دهیم.

این گفته ی خود وی در همین کتاب است:

در واقع جای هیچ گونه تردید جدی وجود ندارد که پیش از ورود ترکان، مردم آذربایجان و زنجان نیز همانند مردم سایر مناطق ایران، به یکی از زبان‌های ایرانی گفت‌وگو می‌کردند                               

منبع: هنینگ، و. ب.، «زبان کهن آذربایجان»: سایه‌های شکار شده، بهمن سرکاراتی، نشر قطره، 1378،صفحات 315و316                                                                                        

 2) پرفسور احسان یارشاطر:

پرفسور یارشاطر آفریننده ی دانشنامه ی ایران و اسلام است و دانشنامه یIranica   به سرپرستی ایشان بزرگترین دانشنامه ی مربوط به فرهنگ و تمدن ایران زمین می باشد.  وی هم با دانشمندان بزرگ جهان پیرامون زبان قدیم آذربایجان همسو هستند و بیان دارندکه:

«آذری» نام زبانی ایرانی است که در آذربایجان و تا پیش از گسترش زبان کنونی ترکی، بدان تکلم می‌شد. سخن گفتن به زبان «آذری» در آذربایجان، طی نخستین سده‌های اسلامی، و نیز «ایرانی» بودن آن، در منابع متعدد همان دوره، تصریح و تصدیق شده است .

منبع : Yarshater, E., 1989 "Azerbaijan VII. The Iranian Language of Azerbaijan": Encyclopaedia Iranica, vol. 3, London & NewYork p. 238

3) اصطخری- قرن 4:

«ابواسحاق ابراهیم اصطخری جغرافی‌نگار سده‌ی چهارم ق. در نوشتار خود (ص 2-191)، به صراحت زبان مردم آذربایجان را «فارسی» (الفارسیة) می‌خواند

  منبع: اصطخری، ابواسحاق ابراهیم: «المسالک و الممالک»، لیدن، 1927،صفحات 191 و 192                                                                                                                              

4) مستوفی – قرن 8 ه.ق:

«حمدالله مستوفی» مورخ اوایل سده‌ی هشتم ق. درباره‌ی زبان مردم «مراغه» می‌نویسد: «زبان‌شان پهلوی مغیر است» (ص 100)؛ و درباره‌ی زبان مردم «زنجان» می‌گوید: «زبان‌شان پهلوی راست (= کامل) است» (ص 67)؛ و درباره‌ی زبان مردم «گشتاسفی» (ولایتی میان اردبیل و باکو) اظهار می‌دارد که: «زبان‌شان پهلوی به جیلانی بازبسته است» (ص 107).

منبع: مستوفی، حمدالله: «نزهةالقلوب»، به کوشش محمد دبیرسیاقی، انتشارات طهوری، 1336

هم چنین این سند از مسعودی مورخ قرن چهارم ه.ق به پارسی و انگلیسی را بخوانید:

According to the famous historian al-Masu'di, who lived in the 10th Century AD, the Persians are:

a people whose borders are the Mahat Mountains and Azarbaijan up to Armenian and Aran, and Bayleqan and Darband, and Ray and Tabaristan and Masqat and Shabaran and Jorjan and Abarshahr, and that is Nishabur, and Herat and Marv and other places in land of Khorasan, and Sejistan and Kerman and Fars and Ahvaz...All these lands were once one kingdom with one sovereign and one language...although the language differed slightly.  The language, however, is one, in that its letters are written the same way and used the same way in composition.  There are, then, different languages such as Pahlavi, Dari, Azari, as well as other Persian languages. (Al Mas'udi, Kitab al-Tanbih wa-l-Ishraf, De Goeje, M.J. (ed.), Leiden, Brill, 1894, pp. 77-8)

«مسعودی» مورخ اوایل سده‌ی چهارم ق. در کتاب خود "التنبیه و الاشراف" (ص 8-77) پس از ذکر نام بلاد ایران (مانند: آذربایجان، ری، طبرستان، گرگان، هرات، مرو، سیستان، کرمان، فارس، اهواز و…) می‌گوید که: «همه‌ی این بلاد، کشوری واحد بودند و پادشاه و زبانی واحد داشتند جز این که در برخی واژگان تفاوت‌های داشتند … مانند پهلوی و دری و آذری و دیگر زبان‌های فارسی».

منبع:مسعودی، علی بن حسین: «التنبیه و الاشراف»، به تصحیح عبدالله اسماعیل الصاوی، قاهره، 1357 ق.

پروفسور ولادمیر مینورسکی نامیست آشنا در شرقشناسی و ایشان به صراحت در دانشنامه ی زیر در مدخل آذربایجان مینویسند:

‘’ In the beginning of the 5th/11th century the G̲h̲uzz hordes, first in smaller parties, and then in considerable numbers, under the Seldjukids occupied Adharbayjan.  In consequence, the Iranian population of Adharbayjan and the adjacent parts of Transcaucasia became Turkophone.”

(Minorsky, V.; Minorsky, V. "Ad̲h̲arbayd̲j̲an " Encyclopaedia of Islam. Edited by: P. Bearman , Th. Bianquis , C.E. Bosworth , E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2007.)